Landbouwhuisdieren eten mengvoer. De een meer dan de ander, wel of niet aangevuld met ander voer. De meeste varkens krijgen een volledig mengvoer, in de vorm van brokjes. Kippen krijgen ook mengvoer, meestal in de vorm van brokjes maar soms ook in meelvorm of als kruimels. Koeien krijgen naast ruwvoer ((kuil)gras en maïs) ook mengvoerbrokken. Bij koeien noemen we dat krachtvoer.
Wat eten koeien?
Een koe kan vezelrijke grondstoffen goed afbreken en verteren door het herkauwen en de werking van de pens. Een koe kan daardoor veel meer gewassen verwerken dan varkens of wij mensen. En de koe kan voor mensenvoeding ongeschikte gewassen verwerken tot melk en vlees, voor ons waardevolle voedingsmiddelen.
Meer dan gras
Maar met alleen gras kan een koe niet zo veel melk produceren. Daarom bestaat het rantsoen van een koe niet alleen uit ruwvoer ((kuil)gras, snijmaïs), maar krijgt ze ook mengvoer (bij koeien noemen we dat krachtvoer). Hierdoor bevat het complete rantsoen alles wat het dier nodig heeft om gezond te blijven, lang te leven en veel melk te produceren. Samenvattend, is het mengvoer een aanvulling op het ruwvoer en zorgt ervoor dat eventuele nutriëntentekorten in het ruwvoer worden gecompenseerd via het mengvoer. Maatwerk dus!
Melkkoe
Een melkkoe produceert melk en daarvoor heeft ze eiwit, energie en mineralen in de juiste verhoudingen nodig. In de pens van de koe worden eiwitten gemaakt door bacteriën, de zogenaamde microbiële eiwitten. Om die eiwitten te kunnen maken en om te groeien hebben de bacteriën vezels nodig.
De microbiële eiwitten worden vervolgens in de darm van de koe – samen met de eiwitten uit gras en mengvoer – verteerd en opgenomen in het lichaam. De koe gebruikt de verteerde eiwitten om melkeiwit te maken.
Extra ondersteuning
In sommige periodes kan een dier wel een extra steuntje in de rug gebruiken. Een koe start bijvoorbeeld rond de geboorte van haar kalf met melk geven. In korte tijd neemt dan de melkproductie flink toe en dat is best een belasting voor de stofwisseling van de koe. Aangepaste rantsoensamenstellingen en mengvoer dat de lever en het uier extra ondersteunt helpen dan.
Wat eten varkens?
Het varken heeft maar één maag en zijn spijsvertering lijkt daarmee op die van de mens. Varkensvoer is daarom heel erg geschikt om resten uit de voedingsmiddelenindustrie te verwerken. Wat wij niet kunnen of willen eten, verwerken we in mengvoer voor varkens. Die reststromen worden aangevuld met andere grondstoffen om een uitgebalanceerd voer te maken dat optimaal tegemoetkomt aan de behoeften van het dier. Het varken is dus bij uitstek een dier dat past binnen de kringlooplandbouw.
Eiwit en energie
Vleesvarkens kunnen alleen spierweefsel (vlees) opbouwen als ze voldoende eiwit en energie krijgen. Zeugen hebben energie en eiwit nodig om de biggen in de baarmoeder te laten groeien en om melk te produceren voor de biggen in de zoogperiode.
Biggen worden na een aantal weken bij de zeug gespeend en krijgen dan geen melk meer. Hierdoor moeten ze hun voedingsstoffen uit hun voer halen. De biggen moeten daar rustig aan kunnen wennen en daarom bevatten voeders voor jonge biggen extra goed verteerbare eiwitten en vetten. Ook worden aan biggenvoeders wel smaakstoffen toegevoegd om ervoor te zorgen dat de biggen genoeg voer opnemen.
Wat eten kippen?
De kip heeft een heel speciale spijsvertering die begint in drie ‘magen’. Zaden en graankorrels worden in hun geheel ingeslikt en in de krop, de kliermaag en de spiermaag geweekt, voorverteerd en gemalen. In de dunne darm worden de voedingsstoffen vervolgens opgenomen, zodat de kip er vlees of eieren van kan maken.
Het voer van een kip bestaat deels uit grondstoffen die wij mensen ook zouden kunnen eten, zoals granen. Leghennen en vleeskuikens zetten hun voer heel efficiënt om in eieren of vlees. Kortom, met weinig voer leveren ze veel hoogwaardige voedingsmiddelen voor de mens.
Een legkip kan alleen veel eieren leggen als ze voldoende hoogwaardig eiwit krijgt. Er is ook energie nodig om een ei te produceren en natuurlijk calcium om de eischaal te maken.